Geçen günlerde Şirket Analizi ile ilgili 4 maddeli, Warren Buffet kaynaklı bir Değer Yatırım bakış açısı, uygulama formatı sunmuştum.
Buradan çıkan sonuçları değerlendirebilmek için genel Hisse Fiyatı Oluşumu üzerine bir konsept tanıtmıştım. Hani: ‘Şirket katkısı x Piyasa katkısı’ …konulu.
Bunun üzerine de anlamamız gereken bir ‘Ciro/Kar artışı ile Hisse Fiyatı ilişkisini – bir kaç çeyrek gidişatı gözeterek – paralel gitmesi gerektiğini belirtmiştim.
İlk iki konu üzerine Aziz Hocam ile Youtube sohbetleri oluşturmuştuk. Bence sakin bir zamanda izleyin. Ciro/Kar artışı – Hisse Fiyatı artışı konulu video da ilk fırsatta -3.ayak olarak – yayınlanacak…umarım.
Bir de tüm bu ilk üç ayağın üzerine – çoğu yatırımcının bir türlü anlayamadığı, Temel analiz/Şirket analiziyle ilişkisiz zannettiği bir Mr. Market, yani Bay Piyasa dünyası var. Ve gerçekten ilk üç konuyu anlasak ta, içselleştirsek te, uygulasak ta… bu Mr. Market gerçeğinde tıkanıp, kalıyoruz. Günlük hisse fiyatı oynaklıklarını, düşüşleri gördükçe…hem borsaya, hatta temel analize bile lanet okuyanlar olduğunu görüyoruz. Ne yazık ki.
Konuyu anlayamadıkça… bu doğal gibi olan ama aslında çarpık görüş ve piyasanın üzerimize oynadığı bu zalim oyunun psikolojik etkileri bizi yatırım konusunda ilerlememizi engelleyecektir.
Gerçek uzun vadeciler ve profesyoneller bu konuyu iyi kötü aşabiliyorlar. Nasıl? Sabır diyerek! Haklı olarak.
Psikolojimizin kontrolü, davranışsal finans bilgileri ile diyenler de var ki onlar da yüzde yüz haklı. Aktif olarak olayı anlamaya çalışmak, işin ‘olağanlığını kabul etmek’…en büyük yardımcımız ve aletimiz olacaktır. Bunun üzerine bir de sağlam bir beklentimiz, somut bir yıl sonu kar/favök rakamı dayanağımız varsa…aslında tüm fiyat gerilemelerini sağlam/rutin bir ruh haliyle göğüsleyebiliriz.
Geriye ne kalıyor?
Neden temel/şirket analiz sonuçlarına ters olarak, tezat olarak… ‘hisse fiyatı günlerce, haftalarca, aylarca düşebiliyor’ sorusu.
Madem temel analiz olumlu…hisse fiyatı kısa vadede neden düşer? Adamlar neden sürekli satabiliyor ve satmaya devam edebiliyor?
Bu sorunun o kadar çok fazla nedeni var ki, olabilir ki… ben yazmaya üşeniyorum. 🙂
Ama bu Mr. Market manik-depresifliğinin, irrasyonelitenin karşısında… aynı şekilde gerçek olan – ‘Ciro/Karlar artarsa – Hisse Fiyatı artar’ kaçınılmazdır kuralı.
Tabii bu kuralın istisnaları var… oluyor. Hissenin karları…gerçek değil, yani tek seferlik veya ‘bir türlü’ geçici bir göz boyama ise…Kar artışı…kalıcı olarak hisse fiyatı artışına yansımaz. Bir kaç günlüğüne yansıyabilir, yansıtılabilir…sonra o fiyat artışı realize edilir.
İkinci istisna da küçük, sığ, piyasası olmayan…yani likit olmayan hisselerde tahta yapıcısı, tahta sahibi, elinde yüksek miktarda payları olan spekülatör…istediği, ön gördüğü, kafasına koyduğu ‘zaman’ gelmedikçe…hisseyi baskılayabilir. Yani normal bir piyasa oluşmasını engelleyebilir. Bu şirketlerden düzinelercesini sayabiliriz: sadece derinlik tablosuna ve kademelerine bakarak bu ‘olay’ anlaşılabilir.
Bu tür şirketlerden uzak durmak bence her yatırımcının ilk hedefi olmalı. Hele yeni yatırımcılar için!
Bak… bu şirketin değeri, fiyatı ileride bilmem kaç kat katlanacak…söylemlerine fazla değer vermemek gerekiyor.
Geriye ne kaldı?
Sürdürülebilir Ciro/Kar artış potansiyeli iyi kötü bariz olan ve az çok derin, likit, işler bir piyasası olan şirketler havuzu portföy seçimi için ana kriter olmalı.
Tamam, analizimiz sağlam, beklentilerimiz somut, şirketin düzgün, hissenin işleyen bir piyasası var, ama yine de hisse fiyatı günlerdir, haftalardır düşüyor?
Olabilir. İşte Mr. Market’ı anlamanın önemi!
Mr. Market üzerine…literatürde, internette, araştırmalarda, akıllı adamların söylemiş oldukları…her şeyi toplayın! Arşivleyin. Tekrar tekrar okuyun. Bir ‘Mr. Market kütüphaneniz’ oluşsun: Borsayı anlamaya çalışmak demek…Mr. Market’in mantıksızlığını anlamak demektir. Mr. Market neden var, nasıl davranır, yaptıkları açıklanabilir mi? Mr. Market’in İrrasyonel davranışlarının açıklanamayacağını anlamak için hakkında yazılmış olan her şeyi okumak zaruri.
Ancak Mr. Market’ konseptini içselleştirdiğimiz zaman… yaptığımız şirket analizlerine, dayanaklarımıza, beklentilerimize güvenmeyi öğrenebiliriz. Mantıklı sabretmenin faydalarını görebiliriz. Ve analizlerimizin sonucunu…kısa vade hisse fiyatı grafiğine bakarak değil… açıklanan bilançoları değerlendirerek anlayabiliriz.
Yanılmış olabiliriz!
Ama bunu hisse fiyatı düşüşünden anlamaya çalışmıyoruz!
Açıklanan finansal raporlara, gelir tablosuna, ciro gidişatına, trendine, giderlere ve bu giderlerin sonucu olan kar marjlarına bakarak karar vermemiz gerekiyor. Sadece bu şeklide yanılıp, yanılmadığımızı anlarız.
Mr Market’in günlük saçma hisse fiyatı ‘tekliflerine’ göre değil.
Her aktüel, cari, anlık hisse fiyatı aslında gerçek değildir… sadece size yapılmış olan geçici bir tekliftir. Bunu anlayabiliyor musunuz?
Çünkü olayın temeli bu. Verilen, oluşan her fiyat kotasyonu bizim için sadece bir tekliftir.
Kabul ederiz, etmeyiz. Bize kalmış ki çoğu zaman bu teklifi kale bile almayız.
Neden?
Malımızın kıymetini biliriz ve abuk sabuk, günlük düşük fiyat tekliflerine güler geçeriz.
2 hafta evvel 12 tl olan fiyat, şimdi 10 veya 9 buçuk olabilir. 2 gün sonra yine 11, 2 hafta sonra yine 12 olabilir. Bilemeyiz. Mr. Market’in keyfine kalmış bir şey.
Mr. Market terimini araştırmak size zor geliyorsa…kolayı var: ‘manik-depresif’ terimini araştırın… piyasayı anlayabilmek için.
Bir örnek benden olsun:
Sonuç: Yazıyı bir kaç gün arayla tekrar okuyun. Özünü anlamaya çalışın.
Ayrıntıları Aziz Hocam ile ileri bir sohbette derinleştireceğiz…örnekleriyle.
İlk yorum yapan siz olun