Merhaba dostlar.

Finansal okur yazarlığa katkı sağlaması ve borsa ile yeni tanışan benim gibi küçük ve gariban yatırımcılarla öğrendiğim bilgileri paylaşmak bakımından yeni bir proje olarak burada bütün bilgilerimi, çalışmalarımı, makalelerimi, notlarımı paylaşmaya karar vermiştim.

Bu proje kapsamında;

“Bilanço Analizi”  

“Gelir Tablosu Eğitim Analizi” 

“Nakit Akış Tabloları Analizi”

“Eğitim ve Temel Analiz”

“Temettü ve Yatırım Stratejisi”

“Yatırımcı Psikolojisi”

“Şirket Analizleri”

“Portföyüm”

Başlıkları altında çeşitli çalışmalar, yazılar yayımladım. Bu yazımızda da Satış ve Kârlılık Analizini konu alacağız.

Şunu da belirtmek isterim ki; buradaki yazılar benim kendime notlarımdır. Ben hoca veya uzman değilim, öğrenmeye çalışan bir öğrenciyim, yanlışlarım olabilir. Son olarak ise burada hisse hakkında yapılan tüm yorumlar eğitim amaçlıdır yatırım tavsiyesi içermemektedir.

Not olarak şunu da ifade etmeliyim; bu yazımızda rahmetli Yaşar Erdinç Hoca’mızın eğitiminden aldığım notları derleyeceğim.

Bir önceki konumuz faaliyet etkinlik analiziydi, faaliyet etkinlik analizi kapsamında üç bölüm hazırladım. Eğitim serimizi en baştan okursak çok daha anlamlı olur.
1. Bölüm
2.Bölüm
3.Bölüm

Bu kısımda Satış ve Kârlılık Analizi, Maliyet Etkinliği konularını anlamaya çalışacağız. Fast Web Mali Analiz Pro ve F-rayscoring temel analiz platformlarından aldığımız grafikler ile değerlendirmeler yapacağız.

Hadi başlayalım;

Satış ve Kârlılık Analizi

Evet arkadaşlar, burada da Satış ve Kârlılık Analizine geldik. Hatırlayacak olursanız önceki yazılarımızda Bilanço yapısını inceledik. Bilanço yapısından Gelir Tabloları ve likidite oranlarına baktık. Şirketin bir yıldaki kısa vadeli borcunun ne kadarını karşılayabilecek bir dönen varlığı var bunu gördük. Daha sonra da faaliyet etkinlik analizini gördük. Faaliyet etkinlikte de en son ne demiştik? Bir firma arı gibi çalışıyor mu? Bunu anlıyoruz faaliyet etkinlik analizinden. Şimdi ise satış ve kârlılık analizini yapacağız.

Evet, satış ve kârlılık analizinde yine eğitim serisi boyunca kullanmış olduğumuz Şişecam üzerinden gidiyoruz ki konular birbirleri ile tutarlı olsun. En son faaliyet etkinlik analizinde Şişecam’ın faaliyet etkinliğini görmüştük. Bu kısımda da Şişecam’ın faaliyet etkinliğinin satışlara ve kâra yansıyıp yansımadığına bakacağız.

Şimdi aşağıdaki grafiğe baktığımızda Şişecam’ın yıllıklandırılmış olarak Ana Ortaklığa Ait Net Dönem Kârı, Net Esas Faaliyet Kârı ve Net Satışlar kalemlerinin son 40 bilanço döneminin yıllıklandırımış olarak grafiğini görüyoruz. Bu grafik bize şunu anlatıyor; şirket istikrarlı bir şekilde her yıl satışlarını artırmış, Net Dönem Kârını da istikrarlı bir şekilde artırmış ve ayrıca en önemli konu olarak ise Net Dönem Kârının ne şekilde oluştuğunu gösteren Net Esas Faaliyet Kârı kalemini de bize grafik halinde vermiş. Baktığımız zaman şirket Net Esas Faaliyet Kârını istikrarlı bir şekilde artırmış, çok olumlu. Net Esas Faaliyet Kârı kalemini Gelir Tablosu Analiz Eğitimi (2) yazımızda detaylı anlatmıştık.

Bu Net Esas Faaliyet Kârı grafiği sayesinde Net Dönem Kârının nasıl ve ne şekilde oluştuğunu ve sürdürülebilir olup olmadığını anlıyoruz. Baktığımız zaman şirket cari dönemde 32 milyar Net Satış yapmış. 9.1 milyar Net Dönem Kârı yapmış ve Net Esas Faaliyet Kârının payı da bu satışlar ve kâr içerisinde 5.5 milyar olarak gerçeklemiş. Olumlu bir durum.

Bazı şirketler vardır, Net Dönem Kârlarında muazzam kârlar görürsünüz, fakat bu kârı Net Esas Faaliyet Kârı kalemi ile desteklemediği ve sürdürülebilir olup olmadığı anlaşılamayacağı için piyasa tarafından pek ilgi görmeyebilir. Piyasa sürdürülebilir ve sermayesine göre yüksek kâr rakamları açıklayacak şirketleri yüksek değerler ile fiyatlar. Bizlerde böyle şirketleri bulmalıyız. Sürdürülebilir faaliyet kârı ve sürdürülebilir yüksek kâr marjı olan şirketleri bulmamız lazım. Genel olarak özetleyecek olursak bu tablo olumlu bir tablo. Çünkü Net Dönem Kârı, Net Esas Faaliyet Kârı kalemi ile desteklenmiş. Olumlu.

Olumsuz bir örnek olarak size şirket ismi belirtmeden bir başka grafik örneği vereyim:
Aşağıdaki şirkete baktığımız zaman 1.6 milyar satış görünüyor. 7.5 milyar dönem kârı görünüyor, Net Esas faaliyet kârı ise -44 milyon zarar görünüyor. İşte bu çok olumsuz ve öngörülebilir olmayan piyasanın da hiç sevmediği şirket türüdür. Zaten piyasa da bu tarz şirketleri iyi fiyatlamaz. Yani şirket satışlarının dört katı kadar Net Dönem Kârı açıklamış ve Net Esas Faaliyet Kârı da eksi/zararda .Bu şirket büyük ihtimalle varlık satışı yaptı veya kredi kullandı vesaire. Detaylı incelemek lazım. Olumsuz bir örnek olarak eklemek istedim.

Konumuza ve şirketimiz Şişecam’a geri dönelim.

Aşağıdaki grafik ise şirketin dönemsel satışlarını ve kârlılığını, yani şirketin dönemsel satışlarını gösteriyor. Örneğin 2021/3 dönemini seçtiğimizde geçmiş yıllardaki bütün birinci çeyrekleri dönemsel olarak karşılaştırma imkanı veriyor. Bu grafikle şirketin hangi dönemlerde etkin olduğunu ve kârlarının artıp azaldığını anlayabiliriz.

Net Esas Faaliyet Kârı artışına tek başına baktığımızda, bakın 2012/12 döneminde Net Esas Faaliyet Kârı 423 milyonmuş, 2021/12 döneme bakıldığında 5.5 milyara çıkmış. Nereden bakarsanız bakın 13 kat civarında bir Net Esas Faaliyet Kârı artışı var. Peki Net Esas Faaliyet Kârı bu şekilde artarken hisse fiyatı ne olmuş?

Evet, hisse fiyatı ve kârlılık ilişkisine baktığımız zaman yine aynı dönemi baz aldığımız zaman yani 2012/12 döneminden 2021/12 dönemine kadar geçen 9 yıllık süreçte hisse fiyatı 7.85 kat artmış. Bist100 endeksi ise 2.38 kat artmış. Burada dikkat ederseniz Net Esas Faaliyet Kârı ile hisse fiyatının birbirine paralel ilerlediğini görürsünüz.

Yani siz 2012/12 döneminde 100 liranızı Şişecam’a yatırmış olsaydınız 2021/ döneminde 785 TL’niz olacaktı. Tabi bu yıllar içerisinde alınan temettüler dahil değil.

Dolar bazında kıyaslayacak olursak Türkiye ve dünyada 2021/12 ayı çok olağanüstü hallerin yaşandığı ve ani döviz kuru şokunun yaşandığı günler olduğu için o günlere dolar bazlı bakmak pek mantıklı olmayacaktır. Genel olarak tekrar konumuza dönelim. Şu an konumuz hisse fiyatı ile Net Esas Faaliyet Kârı arasındaki ilişki.

Yani şunu anlatmaya çalışıyorum. Bir şirketin faaliyet kârı arttığı zaman piyasa onu hak ettiği yere getirecektir. Şimdi şöyle yapalım; bir de Şişecam’ın bu yazının yazıldığı tarih itibari ile cari hisse fiyatı ve performansını verelim grafikte. Çünkü biz eğitim süresi boyunca 2021/12 dönem ilerisine gitmemeye çalıştık. Aslında bizim analizi yaptığımız tarih 2022 Ekim ayı. Güncel verilere bakalım bir de, 2012/12 aydan 2022/6 döneme kadar şirketin performansı ne duruma gelmiş?,

Evet, gördüğünüz gibi bakın arkadaşlar; hisse fiyatı grafikte Net Esas Faaliyet Kârı ile paralel hareket etmiş. Yani 2012/12 döneminde Şişecam’a 100 lira yatıran bir yatırımcının 100 lirası 21.59 kat artmış. Tabi bu hesabın içerisine şirketin bu 10 yıl boyunca ödemiş olduğu temettüler dahil değil. Onları da hesaba katarsak rakam daha da artacaktır. Yani Şişecam endeks 4.58 kat artarken Şişecam 21.59 kat artmış. Bu dönemde doları vesaire her halükarda geçmiş. O dönemde 1 dolar 1.80 TL iken 100 liraya 55 dolar alabilirdiniz ve 10 yıl sonra dolarınız 55 dolarda kalsa, hem dolar olarak dolar enflasyonu ile eriyecekti hemde dolarınız temettü gibi özellikleri olmadığı ve katma değer yaratmadığı için dolarınız aynı kalacak ve hisse senedi yatırımında olduğu gibi bir kârınız olmayacaktı. Yani 10 yıl geçmiş olsa da sizin 55 dolarınız yine aynı 55 dolar olarak kalacak ama alım gücünüz düşmüş olacaktı. O dönemde dolar almak yerine 100 lira ile Şişecam yatırımı yapan bir yatırımcının yazımızı yazdığımız bu dönemlerdeki hisse fiyatı ve döviz kuruna göre şu an en az 116 dolar civarında bir değere sahip olduğunu söylememiz mümkün.

Genel olarak bu kısımda anlatılmaya çalışılan şirketin hisse fiyatının Net Esas Faaliyet Kârı kalemi ile çok yakın bir ilişki içerisinde artış gösterdiğini ifade etmekti. Bu kapsamda şirket analizleri yaparken ve yatırım yapmayı düşünürken yatırım yapacağımız şirketlerin gelecek yıllardaki Net Esas Faaliyet Kârını doğru tahmin etmeye ve öngörmeye çalışabilirsek yatırımcılık konusunda çok daha doğru, kârlı ve sağlam adımlar atabileceğimizi ifade etmek isterim.

Burada şöyle bir şey var arkadaşlar ki burası çok önemli. Yukarıda bahsettiğimiz Net Esas Faaliyet Kârı artışlarının hisse fiyatına nasıl etki ettiğini kârların hisse fiyatını artırıp artırmadığını şirketin hisse fiyatı grafiğine bakarak anlamaya çalışalım.

Şimdi arkadaşlar dikkat ederseniz bakınız bir üst grafikte 2012 ile 2018/6 dönemine kadar hisse fiyatı ve Net Esas Faaliyet Kârı yatay bir bant içerisinde seyrediyor. Yani piyasa şirketi faaliyet kârına göre fiyatlıyor. Daha sonra gördüğünüz üzere 2018/9 ve 2018/12 dönemlerinde faaliyet kâr artışlarında bir ivmelenme görülüyor ve buna paralel olarak da hisse fiyatının hisse fiyat grafiğinde de arttığını görüyoruz. Daha sonra 2019/6 dönemi ve 2020/6 dönemi arasında tekrar bir yatay çizgide seyrettiğini hem hisse fiyatında hemde faaliyet kârı tarafında iki grafikte de görebiliyoruz. Ve şu nokta da bakın arkadaşlar 2021/12 döneminden itibaren bugüne geldiğimizde hem faaliyet kâr artışındaki ciddi ivmelenmeyi tekrar görüyoruz. Ve bunu takip eden hisse fiyatını görüyoruz. Bakın mesela 1 Aralık 2020’de hisse fiyatı 7,94 TL imiş. Şu an cari dönem itibari ile 29 lira üzerinde. Yani iki buçuk kat üzerinde bir artış olduğunu söyleyebiliriz.

_{Görsel F-rayscoring temel analiz platformundan alınmıştır.}

Bu hisse fiyatı artışını bir de o dönem ki faaliyet kârı ile bulunduğumuz dönem cari faaliyet kârı arasındaki artışı kıyaslarsak. Yani aşağıya eklemiş olduğum, bakın 2020/12 döneminde şirketin Net Esas Faaliyet Kârı 2.7 milyar, son açıklanan 2022/6 bilançodaki verilere göre şirketin Net Esas Faaliyet Kârı 11.4 milyar. Aradaki artışın üç kattan fazla bir artış olduğunu görüyoruz. Yani yukarıda hisse fiyatında iki buçuk kat bir artış görmüştük. Net EFK’da ise üç kat üzerinde bir artış gördük. Zaten grafiklerde de birlikte paralel ettiğini 10 yıllık bir periyotta da görüyoruz. Yani şimdi burada esas önemli konu şu: Bu şirket taa 2012 Kasım ayında 2 lira seviyelerinde 400 milyon lira Net EFK açıklarken 2 lira ile fiyatlanıyordu. Geldiğimiz cari dönemde 10 yıl sonra şirket 11.4 milyar Net EFK açıklarken 29 liralarda fiyatlanıyor.

Yani demek oluyor ki, bir şirketin kârı dört kat, beş kat artıyorsa onun hisse fiyatı da dört, beş kat artıyor. Bu durumda siz bir yatırımcı olarak acaba ne düşünürdünüz? Ve siz bir yatırımcı olarak şu aşamada bu grafiklere baktığınızda ne düşünürdünüz?

Burası çok çok önemli arkadaşlar!

Rahmetli Yaşar Erdinç Hoca’mızın da ifade ettiği gibi: “Borsa kumar yeridir! diyenler. Asıl kendileri kumarcıdırlar. Borsa hiçbir şekilde kumar yeri değildir. Şirketler kendi performanslarını çok güzel bir şekilde hisse fiyatlarına yansıtıyorlar. Yani burada bu şirketi çok iyi oturup, çok iyi inceleyen birisi, bu şirketin faaliyet raporunu çok iyi okuyan birisi ve geçmiş yıllardaki faaliyet raporunu okuyan birisi gelecekte kârların ne yönde gelişeceğine ilişkin yönetim kurulunun mesajını ve aynı zamanda yaptıkları yatırımı, aldıkları siparişi çok iyi izleyen birisi, yatırımcı ilişkilerine soru gönderen ve buna cevap isteyen birisi gerçek yatırımcı olmuş demektir. Ve bir kaç yıl gibi sürelerde çok güzel kazançlar kazanılabiliyor. Daha sonra hisse fiyatlarında bir miktar geri çekilmeler düşüşler olabiliyor. Bu düşüşler nereden kaynaklanıyor? Kârlar belli bir noktaya ulaştıktan sonra doygunluğa eriştiğinde kârın daha da artmayacağı düşünüldüğünde geri düşüşler oluyor.”

Şimdi Şişecam’ın 29 liralardan 60 liralara gitmesi için ne lazım? Kârını 11.4 milyardan 22.8 milyara çıkarması lazım. Böyle bir şey olabilir mi? İşte onu faaliyet raporundan, yönetim kurulunun mesajlarından okuyabilirsiniz. Bir şirketin yatırımları olmayabilir. Ama kâr ve satışlarında artış görülebilir. Bunlar şu sebeple de olabilir; pazar büyümüş olabilir, talep bir miktar artmış olabilir, belki emtia ve mal fiyatları artmış olabilir, o yüzden cirosu artmış olabilir. Bu artışların neden kaynaklandığını bizim çok iyi bir şekilde bilmemiz ve incelememiz gerekiyor.

Şimdi arkadaşlar Satış ve Kârlılık Analizi başlıklı yazımızın birinci bölümünü burada sonlandırıyorum. Bir sonraki yazımızda tekrar Satış ve Karlılık Analizi konusu ile devam ederek diğer maliyet gider kalemleri yabancı para yükümlülükleri ve net yabancı para pozisyonu gibi konuları kaleme almaya devam edeceğiz.

Okuduğunuz için teşekkür ederim.

Saygılarımla.